Nhà tiếp thị huyền thoại, Seth Godin đã mô tả tiếp thị là “nghệ thuật kể một câu chuyện gây tiếng vang với khán giả của bạn và sau đó lan truyền”. Nếu nhìn vào một số thương hiệu lớn nhất, chúng ta có thể nhận thấy rằng họ thường là những người kể chuyện tuyệt vời. 

Đó là Apple – kể những câu chuyện về những người thách thức các tiêu chuẩn thông thường. Đó là Nike – kể những câu chuyện về những người làm được điều không thể. Đó còn là Airbnb – kể những câu chuyện về những du khách sống trong những ngôi nhà trên khắp thế giới và thuộc về bất cứ nơi đâu.

Nhưng làm thế nào để chúng ta kể những câu chuyện hấp dẫn được vậy? Làm thế nào kể những câu chuyện khiến khán giả muốn nghe? Và chúng ta sẽ kể câu chuyện thương hiệu của mình như thế nào?

Trong khi nghiên cứu về cách viết content theo kiểu storytelling, GenZ đã phát hiện ra một số công thức kể chuyện đã được thử nghiệm và chứng minh, những công thức được sử dụng bởi các công ty như Pixar, Apple, v.v.

Xem thêm: Nắm Vững Kỹ Thuật Storytelling Cho Chuỗi Content Hấp Dẫn

1. Cấu trúc 3 hành động (Three-Act Structure)

• Mở đầu – Thiết lập bối cảnh và giới thiệu các nhân vật
• Cao trào – Trình bày vấn đề và tạo tình huống căng thẳng
• Giải quyết – Giải quyết xung đột, cao trào, vấn đề đã nêu

Cấu trúc 3 hành động này là một trong những công thức kể chuyện kinh điển và đi thẳng vào vấn đề nhất mà những nhà làm nội dung thường sử dụng. Chúng ta có thể dễ dàng nhận ra cấu trúc này trong các câu chuyện mà ta vô tình đọc được ở đâu đó trên Facebook hay Instagram.

Hành động đầu tiên, thiết lập sự dàn dựng và giới thiệu nhân vật câu chuyện. Trong hành động hai, chúng ta trình bày vấn đề xảy đến với nhân vật và gây sự xung đột, căng thẳng. Và hành động ba, vấn đề ở bước hai sẽ được giải quyết bằng sản phẩm hay dịch vụ của chúng ta.

2. Kim tự tháp của Freytag – Cấu trúc 5 hành động (Five-Act Structure)

• Trình bày – Giới thiệu thông tin cơ bản, quan trọng
• Hành động gia tăng – Kể một loạt các sự kiện để dẫn đến cao trào
• Cao trào – Lật ngược câu chuyện, đây thường là cú twist bất ngờ, phần thú vị nhất của câu chuyện
• Hành động rơi – Tiếp tục cao trào
• Dénouement – Kết thúc câu chuyện bằng một giải pháp

Mô hình kể chuyện theo Kim tự tháp của Freytag được tạo ra khi ông ta phân tích những câu chuyện của Shakespeare và những người kể chuyện Hy Lạp cổ đại. Đây là một hình thức phức tạp hơn của cấu trúc 3 hành động, cấu trúc 5 hành động tập trung vào cao trào và hành động rơi nhiều như các phần khác của câu chuyện.

3. Before – After – Bridge

• Before – Mô tả vấn đề A
• After – Tưởng tượng rằng vấn đề A đã được giải quyết
• Bridge – Nêu giải pháp giải quyết vấn đề A

Đây là công thức kể chuyện cũng như cách viết nội dung rất thú vị. Chúng có thể được sử dụng cho các bài đăng giới thiệu trên blog. Và chúng cũng có thể được đăng trên các nền tảng truyền thông, chiến dịch email marketing hay thông điệp tiếp thị của nhãn hàng.

Giai đoạn nêu vấn đề mà khách hàng mục tiêu gặp phải, lý tưởng nhất là vấn đề mà công ty chúng ta giải quyết được. Sau đó mô tả vấn đề được giải quyết như thế nào, ra sao bằng các giải pháp hữu ích đến từ sản phẩm hoặc dịch vụ của chúng ta.

4. Problem – Agitate – Solve

• Problem – Trình bày vấn đề
• Agitation – Kích động
• Solve – Giải quyết

Đây là công thức viết content khá phổ biến và nó cũng thường được dùng cho storytelling.

Cấu trúc này đơn giản hơn cấu trúc Before – After – Bridge. Đầu tiên, như bao công thức khác chúng ta cần nêu vấn đề. Thay vì nói rằng vấn đề đã được giải quyết thì chúng ta cần nhấn mạnh vào vấn đề bằng sức mạnh ngôn từ. Và cuối cùng, xoa dịu bằng cách giới thiệu sản phẩm và dịch vụ của mình.

5. Vòng tròn vàng của Simon Sinek

• Why – Tại sao công ty chúng ta tồn tại
• How – Công ty đã tồn tại như thế nào
• What – Công ty đã làm những gì

Diễn giả TED Talk, Simon Sinek người đã diễn thuyết thành công “Cách để những nhà lãnh đạo vĩ đại truyền cảm hứng hành động”. Ông ấy đã giải thích rằng những doanh nghiệp lớn như Apple đã truyền cảm hứng cho con người và thành công nhờ công thức vòng tròn vàng.

Luôn luôn bắt đầu với lý do của bạn, rằng tại sao doanh nghiệp bạn lại tồn tại? Điều gì thúc đẩy bạn? Sau đó, giải thích làm thế nào để doanh nghiệp bạn sẽ đạt đến những mục tiêu đề ra. Cuối cùng, mô tả những thứ hữu hình mà tổ chức bạn mang đến cho cuộc sống.

6. Công thức ảo thuật ở Dale Carnegie

• Incident – chia sẻ kinh nghiệm cá nhân liên quan
• Action – Mô tả hành động cụ thể mà ta giải quyết vấn đề hoặc ngăn chặn chúng xảy ra
• Benefit – Nêu những lợi ích từ hành động trên

Sau khi nghiên cứu nhiều nhà lãnh đạo vĩ đại, tác giả Dale Carnegie đã phát triển ba bước cơ bản để tiếp thị kiểu storytelling, thứ sẽ giúp chúng ta chinh phục được khách hàng mục tiêu.

Hãy chia sẻ trải nghiệm cá nhân của bạn mà có thể thu hút sự chú ý của khách hàng. Mô tả những hành động mà bạn sẽ thực hiện theo thứ tự thời gian, thể hiện những sự thay đổi cần thiết. Cuối cùng tổng kết câu chuyện bằng cách kết nối sự thay đổi với những lợi ích từ nó. Đây cũng có thể là lời chứng thực từ khách hàng.

7. Công thức của Dave Lieber

• Giới thiệu nhân vật
• Đưa câu chuyện về điểm thấp nhất
• Quay ngược lại và kết thúc với cái kết có hậu

Dave Lieber là diễn giả chính và người nắm giữ chuyên mục Dallas Morning News Watchdog. người đã và đang kể những câu chuyện trong suốt 40 năm qua, Ở TED Talk, ông ta đã chia sẻ công thức của riêng qua bài “Sức mạnh kể chuyện thay đổi thế giới” và cho đến bây giờ ông vẫn áp dụng cách này cho những câu chuyện kể của mình.

Một khi chúng ta giới thiệu nhân vật cho câu chuyện, hãy mô tả những chuyện tồi tệ đến với nhân vật như thế nào. Đẩy mạnh cảm xúc để thu hút khán giả theo dõi câu chuyện. Tại điểm thấp nhất, hãy quay ngược lại và mô tả điều gì đã được cải thiện và đưa đến một kết thúc có hậu.

8. Star – Chain – Hook

• Star – Mở đầu một cách tích cực nhằm thu hút sự chú ý
• Chain – Chuỗi những nhân tố, lợi ích và lý do thuyết phục đối tượng mục tiêu
• Hook – sức mạnh của Call – To – Action

Công thức này được phát triển bởi Dr. Frank W Dignan, một cố vấn người Chicago. Trong công thức này, bước đầu cần gây sự chú ý tới khách hàng, bước hai là hướng sự chú ý của họ đến những khao khát có được thứ gì đấy. Và cuối cùng là cho họ vài thứ để lấp đầy mong ước, cụ thể là kêu gọi hành động để nhanh chóng có được thứ mà họ cần.  

9. Công thức của Pixar

Ngày xửa ngày xưa có một…Mỗi ngày,…Một ngày nọ,…Bởi vì,…Bởi vì là,…Mãi cho đến cuối cùng,…

Pixar là một cựu họa sĩ phân cảnh, Emma Coats đã chia sẻ 22 quy tắc tường thuật mà cô đã học được trong thời gian làm việc tại Pixar. Trong số 22 quy tắc, công thức kể chuyện đơn giản này đã giúp Pixar giành được vô số giải thưởng, bao gồm 13 giải Oscar, 9 giải Quả cầu vàng và 11 giải Grammy.

Công thức này được biết đến với cái tên “The Story Spine” và được tạo ra bởi Kenn Adams, một nhà viết kịch và nhà ứng tác chuyên nghiệp. Công thức ban đầu bao gồm một dòng cuối cùng quan trọng, “Và, kể từ đó…”

Chúng ta không cần phải viết theo chính xác từ ngữ. Theo chúng mình thấy, ý tưởng là giới thiệu một nhân vật hoặc một nhóm nhân vật, mô tả thói quen thường ngày của họ, nêu lên một điều gì đó làm gián đoạn cuộc sống hàng ngày của họ, giải thích cách họ vượt qua nó và kết thúc một cách tích cực.

10. Hành trình anh hùng

• Departure (Khởi hành) – Người anh hùng nhận được lệnh triệu tập cho cuộc phiêu lưu, nhận lời khuyên từ người hướng dẫn, và bắt đầu hành trình
• Initiation (Bắt đầu) – Anh hùng đã gặp một chuỗi thử thách nhưng cuối cùng cũng hoàn thành sứ mệnh
• Return (Trở về) – Người anh hùng trở về và giúp những người khác bằng sức mạnh hoặc kho báu đã tìm được

Cuộc hành trình của anh hùng ban đầu bao gồm 17 giai đoạn được tổ chức thành ba hành động được mô tả ở trên. Công thức này được sử dụng bởi nhiều người kể chuyện vĩ đại nhất, bao gồm cả George Lucas cho các bộ phim “Chiến tranh giữa các vì sao” của ông ấy!

Người hùng trong câu chuyện của bạn thường là khách hàng của bạn. Họ trải qua một số tình huống khó khăn trong cuộc sống hoặc công việc nhưng cuối cùng giải quyết được các vấn đề với sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn, cải thiện cuộc sống hoặc mang lại kết quả cho công việc của họ.

11. Cấu trúc kể chuyện bí mật vĩ đại của Nancy Duarte

• What is – Hiện tượng gì
• What could be – Điều gì có thể xảy ra

Quay đi quay lại cả hai và kết thúc bằng …

• New bliss – Tương lai tuyệt vời với ý tưởng/ sản phẩm/ dịch vụ được chấp nhận

Bài nói trên TED Talk của Nancy Duarte, “Cấu trúc bí mật của những bài nói hay”, đã được hơn một triệu lượt xem. Trong bài nói chuyện của mình, cô đã tiết lộ công thức bí mật mà Steve Jobs và Martin Luther King có thể đã sử dụng cho các bài phát biểu nổi tiếng của họ.

Bắt đầu bằng cách mô tả tình hình hiện tại và sau đó đối chiếu tình huống đó với một tương lai tốt đẹp hơn. Làm cho hiện tại không hấp dẫn nhưng tương lai lại thú vị. Quay trở lại hiện tại và sau đó lại hướng về tương lai. Kết thúc câu chuyện với trạng thái mới mà sản phẩm hoặc dịch vụ của bạn được chấp nhận.

Xem thêm: Kích Thước Hình Ảnh Trên Mạng Xã Hội Cho Năm 2021

5 Tips Kể Chuyện Từ Những Nhà Kể Chuyện Thú Vị

1. Đừng làm phức tạp mọi thứ

Lindsay Smith – “Một điều rất quan trọng đối với truyền thông xã hội và kể chuyện nói chung, đó là đừng làm phức tạp mọi thứ một cách không cần thiết. Mặc dù chúng tôi muốn suy nghĩ thật kỹ về những câu chuyện và bài đăng mà chúng tôi đang chia sẻ, nhưng chúng tôi không muốn làm cho câu chuyện đó bị trộn lẫn với những thông tin không liên quan. Điều quan trọng là bạn phải giữ cho nó đơn giản.”

2. Yêu cầu 3 thứ

Lindsay Smith – “Để kể một câu chuyện hay, bạn phải hỏi ba điều:”

• Câu chuyện này sẽ thú vị chứ? (Kiểm tra nội dung)
• Cách tốt nhất để kể câu chuyện này là gì? (Định dạng)
• Mọi người muốn xem câu chuyện này như thế nào và họ sẽ tiêu thụ nó như thế nào? (Yếu tố hình ảnh)

3. Tạo hình ảnh có sức gợi

Gregory Ciotti đã nói:

Bạn muốn mọi người bị cuốn vào những câu chuyện của bạn? Nói cho họ biết họ đang bị cuốn vào điều gì và họ sẽ trả lời. 

Có ai trong chúng ta có thể liên tưởng đến những hành động anh hùng trong những câu chuyện như Chúa tể của những chiếc nhẫn mà không có những mô tả chi tiết sắc sảo của Tolkien về sự nguy hiểm của Mordor hoặc những hiểm họa mà Frodo và Sam phải đối mặt?

Hình ảnh sẽ vẽ nên bức tranh của bất kỳ câu chuyện hay nào, chúng ta có thể nói rằng “Frodo và Sam chiến đấu với một con nhện khổng lồ,” nhưng Tolkien dành cả một chương cho thử thách, đồng thời giúp người đọc hình dung được bản chất hung tợn của kẻ thù và lòng dũng cảm của những anh hùng dân tộc ta, kiên trung dù còn nhiều nhược điểm (nghi ngờ, sợ hãi, mất tinh thần, v.v.)

Việc triển khai “thực” vào một khung cảnh tuyệt vời thường giúp tạo ra kết nối tốt hơn với người đọc.

Tôi không biết cảm giác bắt gặp một con nhện to bằng một ngôi nhà, nhưng tôi biết cảm giác kinh hoàng là như thế nào và tôi cũng biết việc kiên trì đối mặt với sự nghi ngờ về khả năng của mình sẽ khó khăn như thế nào.

Những yếu tố được miêu tả như thật này của một câu chuyện kỳ ​​ảo giúp bạn dễ liên tưởng hơn.

Điều tuyệt vời khi kể chuyện trên mạng xã hội là bạn có thể sử dụng đa phương tiện như hình ảnh và video để bổ sung cho lời nói của mình. Thay vì yêu cầu khán giả tưởng tượng, bạn có thể cho họ xem.

4. Không có mở đầu

J.D Schramm đã khuyên:

Những người kể chuyện giỏi nhất thu hút chúng ta ngay lập tức vào hành động. Họ thu hút sự chú ý của chúng tôi và thiết lập giai điệu cho trải nghiệm khán giả độc đáo. Tránh mở đầu bằng “Tôi muốn kể cho bạn một câu chuyện về khoảng thời gian tôi đã học…” Thay vào đó, hãy đưa chúng ta vào hành động và rút ra bài học sau.

5. Cá nhân hóa

Kathy Klotz-Guest:

Một cách kể chuyện thương hiệu hay, đầy cảm xúc phải được kể qua lăng kính của một người, đó là một khách hàng cụ thể, một nhân viên nhiệt huyết hay một đối tác tận tâm. Mỗi câu chuyện của một công ty vĩ đại phải liên quan đến câu chuyện về con người. Liên kết câu chuyện của bạn thông qua người thực việc thực và bạn sẽ thấy sự khác biệt lớn trong cách kể chuyện của mình.

Điều này nhắc chúng ta nhớ lại rằng chúng ta ít khi kể những câu chuyện liên quan đến công ty của mình bởi vì hầu hết các nhân vật chính đều là nhân vật hư cấu hay người anh hùng cao cả. Những anh hùng ở đây nên là khách hàng của chúng ta và là những con người với muôn vàn vấn đề khác nhau ngoài xã hội.

Nguồn: Buffer